ﻧﻘﺎﺷﯽ آزاد
ﻧﻘﺎﺷﯽ آزاد ﻓﺮﺻﺘﯽ اﺳﺖ ﺗﺎ ﮐﻮدک ﺑﺘﻮاﻧﺪ آﻧﭽﻪ را ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ آزاداﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ درآورد. ﮔﺎﻫﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﺗﻤﺎﯾﻞ ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ آﻧﭽﻪ را در ذﻫﻨﺸﺎن ﻣﯽﮔﺬرد ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮐﻨﻨﺪ. از زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﻮدک ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﺑﺰار ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﮕﯿﺮد ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﺨﻮاه ﺧﻂ ﺑﮑﺸﺪ.
ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ
ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺗﺠﺮﺑﮥ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﺑﺮای ﮐﻮدک اﺳﺖ. او در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد، ﻓﮑﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ، اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ، ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻣﯽﮐﺸﺪ. اﮔﺮ ﮐﻮدک ﭘﺲ از ﻣﺸﺎﻫﺪه ﯾﮏ ﻣﮑﺎن ﯾﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮐﻨﺪ، اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ و دﻗﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدﻫﺪ. ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺑﺮای ﻣﺸﺎﻫﺪه اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد. ﺳﭙﺲ ﮐﻮدک ادراک ﺧﻮد را از آﻧﭽﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮده ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ درﻣﯽآورد.
ﻧﻘﺎﺷﯽ ذﻫﻨﯽ
ﻧﻘﺎﺷﯽ ذﻫﻨﯽ ﯾﺎ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺳﺎزی ذﻫﻨﯽ ﺑﺮای ﮐﻮدﮐﺎن ۴ ﺗﺎ ۶ﺳﺎﻟﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮاﺳﺖ. ﮐﻮدک ﭼﺸﻤﺶ را ﻣﯽﺑﻨﺪد و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﺮﺑﯽ درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺧﯿﺎﻟﯽ در ذﻫﻦ ﺧﻮد ﺗﺼﻮﯾﺮﺳﺎزی ﻣﯽﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺮای ﮐﻮدﮐﺎن زﯾﺮ ۴ ﺳﺎل ﮐﻤﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮاﺳﺖ زﯾﺮا آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد را ﺑﺴﺘﻪ ﻧﮕﺎه ﻣﯽدارﻧﺪ.
ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮔﺮوﻫﯽ
ﻫﺮ ﮐﻮدک در ﮐﻨﺎر ﮐﻮدک ﯾﺎ ﮐﻮدﮐﺎن دﯾﮕﺮ روی زﻣﯿﻨﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﮐﻮدﮐﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﮔﺮوه ﻫﺎی ۲ ﯾﺎ ۳ ﻧﻔﺮی ﯾﺎ ﺑﺰرگ ﺗﺮ، ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮐﻨﻨﺪ. در ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮔﺮوﻫﯽ، ﻣﻌﻤﻮﻻً زﻣﯿﻨﮥ ﮐﺎر ﺑﺰرگ اﺳﺖ و اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ دارد:
· ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮔﺮوﻫﯽ دﯾﻮاری: اﯾﻦ ﻧﻮع ﻧﻘﺎﺷﯽ را، ﮐﻪ ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑﺮای ﻣﺸﺎرﮐﺖ و ﻫﻢ ﻓﮑﺮی ﮐﻮدﮐﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ، ﻣﯽﺗﻮان روی ﻫﺮ دﯾﻮاری ﺑﺎ رﻧﮓ ﯾﺎ ﭘﺎﺳﺘﻞ اﻧﺠﺎم داد.
· ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮔﺮوﻫﯽ روی زﻣﯿﻦ: در اﯾﻦ ﻧﻮع ﻧﻘﺎﺷﯽ، ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮐﺎﻏﺬ ﯾﺎ ﭘﺎرﭼﮥ ﺑﺰرﮔﯽ روی زﻣﯿﻦ ﭘﻬﻦ ﻣﯽﺷﻮد و ﮐﻮدﮐﺎن روی اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر آزاد ﯾﺎ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً روی زﻣﯿﻦ ﺑﺎ ﮔﭻ ﯾﺎ ﭘﺎﺳﺘﻞ ﻧﯿﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد.
· ﻧﻘﺎﺷﯽ در ﮔﺮوهﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ: ﮐﻮدﮐﺎن در ﮔﺮوهﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏﺗﺮ ۲ ﺗﺎ ۴ ﯾﺎ ۵ ﻧﻔﺮی ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.
ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ
ﮔﺎه ﮐﻮدک از ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻓﯿﻠﻢ، ﺑﺎزدﯾﺪ، ﮔﺮدش ﯾﺎ ﺳﻔﺮ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ اﻟﻬﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ و ﻧﻤﺎﯾﺶ و ﺳﺎﺧﺖ وﺳﺎز ﻧﯿﺰ زﻣﯿﻨﻪﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪی ﺑﺮای ﻧﻘﺎﺷﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﮐﻮدﮐﺎن ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮔﻮش ﺑﺪﻫﻨﺪ و آﻧﭽﻪ را اﺣﺴﺎس ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ آدﻣﮏ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮐﻨﻨﺪ، دورش را ﺑﺒُﺮﻧﺪ و ﺑﺎ آن ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﯾﺎ ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺴﺎزﻧﺪ (ﻣﺜﻼً ﺑﺎ ﺧﻤﯿﺮ) و ﺳﭙﺲ آن را ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
اﺑﺰار
اﺑﺰارهای راﯾﺞ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﺻﻔﺤﮥ ﮐﺎر، ﻣﺪاد، ﻣﺪاد رﻧﮕﯽ، ﭘﺎﺳﺘﻞ ﯾﺎ ﻣﺪاد ﺷﻤﻌﯽ، ﮔﭻ، آﺑﺮﻧﮓ، ﮔﻮاش و اﻧﻮاع ﻗﻠﻢ ﻣﻮ اﺳﺖ. از ﻣﻮاد ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﺎی اﺑﺰار ﻧﻘﺎﺷﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد. ﻣﺜﻼً ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﻧﻮک ﺗﯿﺰ روی ﺧﺎک ﯾﺎ ﺳﻨﮓ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮐﺮد ﯾﺎ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﮥ درﺧﺖ روی ﻣﺎﺳﻪ ﯾﺎ ﮔِﻞ ﺧﻄﻮﻃﯽ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮐﺮد. زﻏﺎل ﯾﺎ ﭼﻮب ﺳﻮﺧﺘﻪ از ﺧﻮد اﺛﺮ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﯽﮔﺬارد. ﺑﺎ ﺑﻌﻀﯽ از ﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻨﺎ، زردﭼﻮﺑﻪ و زﻋﻔﺮان ﻣﯽﺗﻮان رﻧﮓ ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﺑﺎ ﻣﻮی ﯾﺎل ﯾﺎ دم اﺳﺐ ﻗﻠﻢ ﻣﻮ درﺳﺖ ﮐﺮد.
در ﻣﻮرد ﺻﻔﺤﮥ ﮐﺎر ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﻮدک اﺑﺰار را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽﮔﯿﺮد، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ روی ﻫﺮ زﻣﯿﻨﻪ ﯾﺎ ﺻﻔﺤﻪای ﻧﻘﺎﺷﯽ ﮐﻨﺪ. اﻧﻮاع ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ از ﺻﻔﺤﮥ ﮐﺎر وﺟﻮد دارد، ﻣﺜﻞ اﻧﻮاع ﮐﺎﻏﺬ ﺑﺎ ﺟﻨﺲﻫﺎ و ﺑﺎﻓﺖﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن: ﮐﺎﻏﺬ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ، ﮐﺎﻏﺬ رﻧﮕﯽ، ﮐﺎﻏﺬ ﮐﺎدو، ﮐﺎﻏﺬ روزﻧﺎﻣﻪ، ﮐﺎﻏﺬ ﮐﺎﻫﯽ، ﮐﺎﻏﺬ زرورق، ﮐﺎﻏﺬ ﺑﺎﻓﺖ دار، ﮐﺎﻏﺬ ﻣﻮج دار، ﮐﺎﻏﺬ ﮐﺸﯽ و ﻣﻘﻮا، ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭼﻮب، ﭘﺎرﭼﻪ، ﺳﻔﺎل، آﯾﻨﻪ و ﮔﭻ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ زﻣﯿﻨﻪ ﯾﺎ ﺻﻔﺤﮥ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻧﺪازه ﺻﻔﺤﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ.
ﻓﻀﺎی ﮐﺎر
اﮔﺮ ﮐﻮدک در ﻓﻀﺎی ﮐﺎر اﺣﺴﺎس اﻣﻨﯿﺖ ﮐﻨﺪ، ﺑﺎ آراﻣﺶ ﻧﻘﺎﺷﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﯾﺠﺎد ﭼﻨﯿﻦ ﻓﻀﺎﯾﯽ، اﺑﺰار ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎﻣﻼً در دﺳﺘﺮس ﮐﻮدک و ارﺗﻔﺎع ﻣﯿﺰ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻗﺪ ﮐﻮدک ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮای ﭘﺎﮐﯿﺰه ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻣﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان از ﻧﺎﯾﻠﻮن ﯾﺎ روزﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد. ﭘﻮﺷﯿﺪن روﭘﻮش ﯾﺎ ﻟﺒﺎس ﮐﺎر ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﻮدک ﻧﮕﺮان ﮐﺜﯿﻒ ﺷﺪن ﻟﺒﺎس ﺧﻮد ﻧﺒﺎﺷﺪ. در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﯿﺮ آب دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻧﺪارﯾﺪ، از ﯾﮏ ﻇﺮف آب ﺑﺮای ﺷﺴﺖ وﺷﻮی ﻣﻮﻗﺘﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﺪ.
فریبا کیهانی