بخش اول
چه روش هایی به جای تنبیه در جلب همکاری کودک موثر است؟ در اینجا چند پیشنهاد مطرح می شود بخاطر داشته باشید که روشی خاص در هر شرایطی و برای همهی کودکان اثربخش نیست. همانطور که کودک دلبند و منحصر بفرد شما به شکلی خاص رشد و تغییر می کند.
- کودکان را درگیر فعالیتها و تصمیم گیری های خود کنید
وقتی سعی میکنیم با سخنرانی کردن و درخواستهای دائمی کودکانمان را بمباران کنیم آنها اغلب کمتر به ما گوش میدهند. بجای اینکه به کودکان بگویید چه کاری را انجام دهند, راهی را پیدا کنید تا آنها را در تصمیم گیریها سهیم کرده و آنچه به آن فکر میکنند و درک میکنند را از آنها طلب کنید. سوالات کنجکاوانه (که اغلب با چه و چگونه آغاز میشوند) راه دیگری است. از او بپرسید ” فکر میکنی اگر سه چرخهات را به لبهی جوی بکوبی چه اتفاقی خواهد افتاد؟” یا “برا اینکه برای رفتن به پیش دبستانی آماده شوی چه کاری لازم است انجام دهی؟” کودکانی که تجربهی تصمیم گیری دارند, حس سالم قدرت و استقلال فردی را تجربه میکنند. درمورد کودکانی که هنوز قادر به صحبت کردن نیستند از این جمله استفاده کنید, “بعد, باهم چه کاری میکنیم؟” در این حال با مهربانی و اقتدار به آنها نشان میدهید که چه کاری باید انجام دهند.
- فعالیتهایی را به صورت روزمره با یکدیگر انجام دهید
کودکان خردسال با تکرار و ثبات، بهتر میآموزند و کارهای روزانه میتواند تمام برنامههایی که به طور مداوم تکرار میشوند را در بر بگیرد مثل: بیدار شدن از خواب, ساعت خواب شب، شام خوردن، خرید کردن و غیره. به همراه کودک و به کمک او جدولی از فعالیتهای روزانه تهیه کنید. از او بخواهید تا این فعالیت ها را نام ببرد (مثل ساعت خواب). اجازه دهید که به شما در نظم دادن به این فعالیتها کمک کند. در صورت امکان از او درحالی که هر یک از فعالیت ها را انجام میدهد عکس بگیرید و در کنار هر فعالیت در جدول وصل کنید. سپس بخواهید تا فعالیتهای جدول را برای شما توضیح دهد. جدول را در جایی قراردهید تا به راحتی آن را ببیند و اجازه دهید همهی کارها توسط جدول پیش برود. وقتی کودکتان در انجام برنامهی خود سردرگم میشود میتوانید از او بپرسید: “جدول چه برنامهای را اعلام میکند؟”
- انتخابهای محدودی را به کودک پیشنهاد دهید
دادن حق انتخاب از بین چند مورد به کودک حس قدرت میدهد همچنین این فرصت را میدهد تا از مهارتهای تفکر خود در حالی که فکر میکند باید چه کاری انجام دهد استفاده کند. البته کودکان خردسال عاشق موقعیتهایی هستند که انتخاب ها شامل فرصتی برای کمک کردن باشد. “وقتی برسیم خانه اولین کاری که انجام میدهی چیست؟ خواندن داستان یا کمک به من در جابجا کردن خریدها؟ خودت تصمیم بگیر.”, “دوست داری کدام جعبه را تا رسیدن به ماشین حمل کنی؟ اضافه کردن جملهی “خودت تصمیم بگیر” حس قدرت کودک را افزایش میدهد. اطمینان حاصل کنید که انتخاب ها از نظر ویژگی های رشد و تحول کودکتان مناسب هستند و با آنها راحتید. وقتی کودک مایل است کار دیگری انجام دهد به او بگویید “این یکی از انتخاب های ما نبود بهتر است بین دو مورد تعیین شده انتخاب کنی.”
- موقعیتهایی را به کودک ارائه دهید تا به شما کمک کند
کودکان خردسال اغلب در مقابل دستور تو ماشین بشین مقاومت میکنند اما به درخواست هایی مثل “من به کمکت احتیاج دارم، ممکن است کلید ها را تا ماشین برای من بیاوری؟” با خوشحالی پاسخ میدهند. اگر از خلاقیت و هوش خود بهره ببرید فعالیتهایی که احتمالا به سادگی قدرت و توانایی را به چالش میکشد میتواند فرصتی برای خندیدن و صمیمیت باشد. به کودک خود اجازه دهید به شما کمک کند (حتی اگر باعث دردسر و شلوغی شود) همچنین فرصتی را برای همکاری با یکدیگر در آینده در نظر بگیرید.
- مفهوم احترام را با محترمانه رفتار کردن به کودک آموزش دهید
کودکان احترام گذاشتن را در عمل و از شما میآموزند. وقتی درخواستی دارید با احترام برخورد کنید. انتظار نداشته باشید که کودک همین الان کاری را که از او میخواهید انجام دهد درحالیکه کاملا مشغول انجام فعالیت دیگری است. به او چند بار هشدار دهید: “ما تا چند دقیقهی دیگر از اینجا خواهیم رفت. آیا میخواهی یک بار دیگر با تاب و سرسره بازی کنی؟” همیشه زمان سنج کوچکی را با خود همراه داشته باشید. به کودک خود تنظیم آن برای ۱یا۲ دقیقه را آموزش دهید. سپس ساعت را به او دهید تا در جیبش قرار دهد تا زمانیکه وقت تعیین شده تمام شود و آنجا را ترک کنید.
همچنین به خاطر داشته باشید، شرمنده و خجالت زده کردن کودک مثل زدن او در وسط زمین بازی (یا هرجای دیگری) نوعی بی احترامی به حساب میآید و کودکی که با بی احترامی با او رفتار شود به احتمال زیاد همان رفتار را به شما باز میگرداند. برای نیازهای موجود در موقعیت های مختلف را با قاطعیت و مهربانی همراه با احترام به کودک خود بگویید.