بازی و تأثیر آن در رشد کودک

ﺗﻌﺮﯾﻒ بازی
ﻫﺮ ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﻮدک از روى ﻣﯿﻞ و رﻏﺒﺖ و ﺑﺎ ﺷﻮر و اﺷﺘﯿﺎق اﻧﺠﺎم ﻣﻰ­دﻫﺪ ﺑﺎزی ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ­ﺷﻮد. ﺑﺎزى اﺳﺎس ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ﻣﺮﮐﺰ ﭘﯿﺶ از دﺑﺴﺘﺎن را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ­دﻫﺪ. ﻣﻮﻧﺘﻪ ﺳﻮرى ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ «ﺑﺎزى ﺣﺮﻓﮥ ﮐﻮدک اﺳﺖ»، ﺧﺎﻧﻪ و ﻣﻬﺪﮐﻮدک ﻧﯿﺰ ﻣﺤﻞ ﮐﺎر ﮐﻮدک اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮى از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺎزى در آﻧﻬﺎ اﺗﻔﺎق ﻣﻰ­اﻓﺘﺪ.
ﮐﻮدﮐﺎن در ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎزى ﺧﻮد ﺧﻼﻗﺎﻧﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﻰ­ﮐﻨﻨﺪ، ﮔﻔﺖ وﮔﻮ ﻣﻰ­ﮐﻨﻨﺪ، و ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻰ­ﭘﺮدازﻧﺪ. در ﺣﻘﯿﻘﺖ، ﺑﺎزی ﺑﻪ ﮐﻮدﮐﺎن ﻓﺮﺻﺖ ﻣﯽ­دﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻟﺬت ﺑﺒﺮﻧﺪ. ﺑﺎزی، در ﮐﻨﺎر ﺳﺮﮔﺮم ﮐﺮدن ﮐﻮدک، ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎى ﻣﻬﻢ دﯾﮕﺮى ﻧﯿﺰ دارد ﮐﻪ ﻫﺮﯾﮏ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪ­اى از زﻧﺪﮔﻰ ﮐﻮدک ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻰ­ﺷﻮﻧﺪ و او را ﺑﺮاى اﯾﻔﺎی ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮ در زﻧﺪﮔﻰ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻰ آﻣﺎده ﻣﻰ­ﺳﺎزﻧﺪ.

ﻧﻘﺶ ﺑﺎزی در رﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﮥ ﮐﻮدک
ﺑﺎزى ﻃﺒﯿﻌﻰ­ﺗﺮﯾﻦ راه ﯾﺎدﮔﯿﺮى ﮐﻮدک اﺳﺖ. ﮐﻮدﮐﺎن ﺧﯿﻠﻰ ﭼﯿﺰﻫﺎ را از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺎزى ﯾﺎد ﻣﻰ­ﮔﯿﺮﻧﺪ. ﺑﺎزى ﮐﺮدن ﺑﺮاى رﺷﺪ ﮐﻮدک در ﻫﻤﮥ اﺑﻌﺎد ﺣﯿﺎﺗﻰ اﺳﺖ، از ﺟﻤﻠﻪ:
رﺷﺪ ﺟﺴﻤﯽ ـ ﺣﺮﮐﺘﯽ: ﮐﻮدک در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎزى ﻣﻰ­دود، ﻣﻰ­ﭘﺮد، ﺧﻢ و راﺳﺖ ﻣﻰ­ﺷﻮد، اﺳﺒﺎب ﺑﺎزى ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻰ­ﮐﻨﺪ، و… ﻫﻤﮥ اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ­ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻰ و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻋﻀﻼت و اﻧﺪام­ﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن ﮐﻤﮏ ﻣﯽ­ﮐﻨﺪ.
رﺷﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ: ﺑﺎ ﺑﺎزى، ﻗﻮه ادراک، ﻣﺸﺎﻫﺪه، اﺳﺘﺪﻻل، ﺗﻔﮑﺮ و ﺗﻤﺮﮐﺰ در ﮐﻮدک ﭘﺮورش ﻣﻰ­ﯾﺎﺑﺪ.
رﺷﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ: ﮐﻮدک از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺎزى ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺎﻻن و ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻰ­ﮐﻨﺪ، و ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﺑﺴﯿﺎری ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﮑﺎری، دوﺳﺘﻰ، ﺗﻘﺴﯿﻢ اﺳﺒﺎب ﺑﺎزى­ﻫﺎ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان، و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻘﺶ­ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ اﯾﻔﺎ ﮐﻨﺪ آﺷﻨﺎ ﻣﯽ­ﺷﻮد.
رﺷﺪ ﻋﺎﻃﻔﯽ: ﮐﻮدک در ﺧﻼل ﺑﺎزی ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻰ ﺑﺮاى ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﻮد و اﺑﺮاز اﺣﺴﺎﺳﺎت، ﻋﻮاﻃﻒ، ﺗﺮس­ﻫﺎ و ﺗﺮدﯾﺪﻫﺎ، ﻣﻬﺮ و ﻣﺤﺒﺖ، ﺧﺸﻢ و… ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻰ­آورد و از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﻮد ﺗﻌﺎدل ﻣﻰ­ﺑﺨﺸﺪ.
رﺷﺪ ﮐﻼﻣﻰ: در ﺿﻤﻦ ﺑﺎزى و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﮐﻮدﮐﺎن، ﻣﻬﺎرت­ﻫﺎی ﮐﻼﻣﯽ و داﯾﺮه ﻟﻐﺎت ﮐﻮدک ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻰ­ﯾﺎﺑﺪ.
رﺷﺪ ﺧﻼﻗﯿﺖ: ﮐﻮدﮐﺎن، ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﺑﺎزى­ﻫﺎ و اﻧﺘﺨﺎب وﺳﺎﯾﻞ ﺑﺮاى ﺑﺎزى­ﻫﺎﯾﺸﺎن، اﺑﺘﮑﺎر و ﺧﻼﻗﯿﺖ ﺧﻮد را ﭘﺮورش ﻣﻰ­دﻫﻨﺪ.

ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار در ﺑﺎزی
ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدی در ﺑﺎزی ﮐﻮدﮐﺎن ﺗﺄﺛﯿﺮ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻬﻢ­ﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرت­اﻧﺪ از:

ﺳﻦ
اﻟﮕﻮی ﺑﺎزی ﮐﻮدﮐﺎن در ﻫﺮ ﺳﻨﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺧﺎص ﺧﻮد را دارد. ﺑﺮاى ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﮐﻮدﮐﺎن ۲ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﺎزی اﻧﻔﺮادی ﯾﺎ ﺑﺎزی ﻣﻮازی ﻣﺸﻐﻮل ﻣﯽ­ﺷﻮﻧﺪ، ﯾﻌﻨﯽ دو ﮐﻮدک در ﮐﻨﺎر ﻫﻢ و ﻧﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺑﺎزی ﻣﯽ­ﭘﺮدازﻧﺪ. در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﮐﻮدﮐﺎن  ۳ ﺗﺎ  ۴ﺳﺎﻟﻪ ﮔﺎﻫﻰ ﺑﻪ ﺑﺎزی ﻣﺸﺎرﮐﺘﻰ و ﮔﺎﻫﻰ ﺑﻪ ﺑﺎزی اﻧﻔﺮادى ﻣﻰ­ﭘﺮدازﻧﺪ، ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎ ﮐﻮدﮐﺎن دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺎزی ﻣﯽ­ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻌﻀﯽ وﺳﺎﯾﻞ ﺧﻮد را ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻣﯽ­دﻫﻨﺪ.

ﺟﻨﺲ
در دوران ﮐﻮدﮐﻰ، ﺗﻔﺎوت زﯾﺎدى ﺑﯿﻦ ﺑﺎزى دﺧﺘﺮان و ﭘﺴﺮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻰ­ﺷﻮد وﻟﻰ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ ورود ﺑﻪ دﺑﺴﺘﺎن ﻣﻰ­رﺳﻨﺪ، اﺧﺘﻼﻓﺎت آﺷﮑﺎرﺗﺮ ﻣﻰ­ﺷﻮد و ارزش ﮔﺬاری­ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻣﻮرد ﻫﺮ ﺟﻨﺲ ﺧﻮد را در ﺑﺎزى­ﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻰ­دﻫﺪ، ﺑﻪ ﻃﻮرى ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﺴﺮان ﺑﻪ ﺑﺎزى­ﻫﺎى ﭘﺮﺟﻨﺐ و ﺟﻮش و دﺧﺘﺮان ﺑﻪ ﺑﺎزى­ﻫﺎى آرام ﺗﻤﺎﯾﻞ ﭘﯿﺪا ﻣﻰ­ﮐﻨﻨﺪ.

محیط
ﻣﺤﯿﻂ در ﻧﻮع ﺑﺎزی ﮐﻮدک ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﻰ­ﮔﺬارد. ﺑﺮاى ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ­ﻫﺎى ﺑﺪﻧﻰ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل در ﻣﺤﯿﻂ­ﻫﺎى ﺑﺎز و ﺑﺎزى­ﻫﺎى ﻓﮑﺮى در ﻓﻀﺎى ﺑﺴﺘﻪ ﺻﻮرت ﻣﻰ­ﮔﯿﺮد.

ﻫﻮش
ﻫﻮش ﻣﯽ­ﺗﻮاﻧﺪ در ﻧﻮع و ﻧﺤﻮه ﺑﺎزی، و اﻧﺘﺨﺎب اﺳﺒﺎب ﺑﺎزی و اﺳﺘﻔﺎده از آن ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﮕﺬارد. ﺑﺮاى ﻧﻤﻮﻧﻪ، ﮐﻮدﮐﺎن ﺑﺎﻫﻮش ﺳﻌﯽ ﻣﯽ­ﮐﻨﻨﺪ وﺳﺎﯾﻞ و اﺳﺒﺎب ﺑﺎزی­ﻫﺎﯾﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﺑﺪاع و اﺑﺘﮑﺎر دﺳﺖ ﺑﺰﻧﻨﺪ.

سکینه راهپیما

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این قسمت نباید خالی باشد
این قسمت نباید خالی باشد
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه باید با شرایط موافقت کنید

فهرست